beschrijving | | Van kelk tot koffiekan. Jan Noyons, edelsmid.
Van 20 oktober 2006 tot en met 7 januari 2007 is in Museum Catharijneconvent de tentoonstelling Van kelk tot koffiekan. Jan Noyons, edelsmid te zien. De tentoonstelling stelt het werk van de Utrechtse edelsmid en kunstenaar Jan Noyons centraal. Noyons (1918-1982) heeft in de Nederlandse kunst van de jaren vijftig en zestig een belangrijke rol gespeeld. Hij was vakman én kunstenaar. De tentoonstelling belicht zijn werk van kelk tot koffiekan. Jan Noyons was namelijk niet alleen ontwerper van kerkelijke objecten, maar ook van kleurrijke sieraden en gebruiksvoorwerpen.
De kerk als opdrachtgever
Tot 1964 was het vooral de kerk die opdrachten gaf aan Noyons. De kunstenaar vervaardigde het goud en zilver dat gebruikt werd tijdens kerkdiensten, ook wel liturgisch of kerkelijk vaatwerk genoemd. Maar ook ontwierp hij voor verschillende bisschoppen staven, borstkruisen en ringen. Hij haalde er regelmatig de media mee. Vanzelfsprekend zijn deze bijzondere objecten, naast reliekhouders, tabernakels en een doopvont op de tentoonstelling te bewonderen. De voorwerpen die worden tentoongesteld laten een duidelijke ontwikkeling zien: van een traditionele aanpak, via een op de oudheid gebaseerde vormentaal, naar de voor Noyons zo kenmerkende sobere vormgeving.
Van kerkelijke naar wereldlijke objecten
Het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965) zorgde voor grote veranderingen in de liturgie. De rooms-katholieke erediensten werden soberder en dit werkte door in het gebruik van kerkelijk vaatwerk. Een aantal voorwerpen werd niet meer nodig geacht of minder belangrijk gevonden. De kerk als opdrachtgever verloor dan ook terrein en Noyons ging zich steeds meer richten op wereldlijke voorwerpen. Hij ontwierp ambtsketens, penningen, serviezen, schaakspelen en parfumflesjes, maar vooral ging hij zich concentreren op sieraden met kleurrijke edelstenen.
Rammelaar
Een bekend object van zijn hand is de rammelaar van Z.K.H. Prins Willem-Alexander. In 1967 kreeg Noyons van het gemeentebestuur van Utrecht - de stad waar de kroonprins geboren is - de opdracht een rammelaar voor de jonge prins te ontwerpen. In het atelier van Noyons werd drie dagen en drie nachten aaneengesloten gewerkt om de rammelaar op tijd af te krijgen. Bij de aangifte van de geboorte werd de rammelaar uiteindelijk aangeboden aan de vader van de troonopvolger. Het ontwerp kreeg veel aandacht in de pers. Uiteraard wordt de rammelaar in Museum Catharijneconvent tentoongesteld, evenals de imposante explosie van schetsen en ideeën die hebben geresulteerd in dit bijzondere object.
Totstandkoming
Deze expositie is tot stand gekomen in samenwerking met Stichting Jan Noyons, Willem Noyons (ontwerp tentoonstelling) en Geesje Haensel (gastconservator).
|