Het pastoraat voor woonwagenbewoners, Roma en Sinti (PWN) organiseert op 5 november een landelijke studiedag. Deze staat in het teken van de werving en toerusting van intermediairs ten behoeve van reizigers, Roma en Sinti.

Vanwaar de noodzaak van de inzet van deze bemiddelaars?

Intermediairs gezocht
Rooms-katholieke diaconale organisaties zien in eigen kring het draagvlak voor hun inzet kleiner worden.  Inkomsten lopen sterk terug en er moeten medewerkers weg. Het roept  de vraag op welke prioriteit diaconaal werk binnen de kerk heeft. Hoe staat het met de aandacht voor de uitvallers in de samenleving? Het pastoraat voor woonwagenbewoners, Roma en Sinti (PWN) deelt deze bezorgdheid. Nu welzijns- en hulporganisaties moeten inkrimpen of zelfs opgeheven worden, zou juist de kerk zich dit op grond van haar zending moeten aantrekken. Diaconie behoort immers tot de kerntaken van de kerk en haar missionaire zending is juist gericht op het heil en welzijn van mensen.

In het spoor van de religieuzen
Het PWN is daarom verheugd met de steun vanuit de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR). De band met religieuze instituten gaat ver terug in het verleden. Altijd waren er zusters, broeders en paters die zich inzetten voor nomadische mensen. Jan van der Zandt m.s.c., landelijk pastor voor deze mensen, roemde onlangs de grote inzet van de religieuzen. Tegelijkertijd wees hij op de noodzaak dat anderen het werk voortzetten.  Vandaar de zoektocht naar: “mensen met een spiritueel hart die aansluiting weten te bewerkstelligen bij mensen die al een leven lang zijn onderdrukt”. Hij benadrukte dat er onder de Roma, Sinti en woonwagenbewoners velen zijn die “in hun geloofsbeleving nog alleen in God geloven en het geloof in betrouwbare medemensen verloren hebben”.

Er is een grote nood aan mensen die het vertrouwen van zigeuners en reizigers hebben. Mensen die om werkelijk iets te kunnen betekenen, ook het vertrouwen genieten van gemeentelijke en welzijnsinstanties en van de lokale kerken. Nodig zijn intermediairs, bemiddelaars, die in staat zijn om een brug te slaan tussen woonwagenbewoners, Roma en Sinti met hun vaak complexe problemen én kerk en samenleving.

Koud en stijf
Vanwege ontwikkelingen in samenleving en kerk moest het PWN de bakens verzetten. Het model van territoriale pastorale zorg vanuit de parochie, voor mensen met een nomadische levensstijl, werkt niet altijd. Ondanks het vele goede werk dat is verzet, verlopen de contacten tussen parochies en de Roma, Sinti en woonwagenbewoners niet altijd soepel. De ontwikkelingen binnen de kerk zelf (schaalvergroting van parochies) spelen hierbij een rol, maar ook de hardnekkigheid van de problemen onder met name veel Roma. Zo kunnen stateloosheid , armoede en onderwijsachterstand generaties lang blijven doorwerken en het isolement in stand houden. Ook het nog altijd aanwezige wantrouwen tegenover burgerlijke instanties, dat ook de plaatselijke kerk kan gelden, speelt mee.

Reizigers en zigeuners voelen zich in parochies weinig gekend in hun eigen gewoonten en cultuur. Roma en Sinti vinden dat de kerk “koud” is en de liturgie stijf en weinig uitnodigend. Parochiepastores op hun beurt weten vaak niet goed raad met de feestelijke manier van vieren van deze mensen, die als oneerbiedig wordt ervaren. Het gevolg hiervan is dat verzoeken vanuit lokale woonwagencentra, rond doop en uitvaart, regelmatig bij de landelijk pastor terechtkomen. Dat is geen ideale situatie en het inzetten van intermediairs zal hierin verandering moeten brengen. Het PWN heeft hier in de voorbije jaren ervaring mee opgebouwd, waardoor deze functie vorm en inhoud kreeg.

Studiedag
De jaarlijkse studiedag van het PWN, op 5 november aanstaande, zal daarom in het teken staan van de werving en toerusting van intermediairs.

Hans Oldenhof, pastoraal werker in Nieuwegein, leidt het onderwerp in aan de hand van eigen ervaringen met Romagezinnen in de gemeente. Hij vertelt wat de intermediair nodig heeft om het werk goed te kunnen doen. Het gaat om werk met een hoog presentiegehalte, “erbij” blijven ook als de oplossing niet binnen handbereik is. Om present te kunnen zijn, zo stelt Oldenhof, moet je weet hebben van machteloosheid én van dragende krachten. Oldenhof zal vanuit zijn franciscaanse spiritualiteit toelichten hoe je naast mensen zoals de Roma kunt staan.

In het middagprogramma vertelt religiewetenschapper Menno Janssen hoe belangrijk het is om rituelen als feesten te kunnen beleven. Hij deed onderzoek bij Sinti en woonwagenbewoners naar doopfeesten en bedevaarten, evenementen waarin het alledaagse en het sacrale, het seculiere en het heilige samen komen.

Gespreksstof te over op de studiedag, en volop gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan. Het PWN hoopt op veel belangstelling vanuit de wereld der religieuzen en de met hen verbondenen.

Landelijke studiedag PWN: 5 november 2013 in klooster ‘Mariënburg’ te ‘s-Hertogenbosch
Tijd: 10.00 - 15.30 uur

(073) 692 13 99
pwin@telfort.nl