Overgave in de mystieke literatuur

Centraal in deze 17de zomercursus staat het boekje Overgave aan de goddelijke voorzienigheid, een mystieke tekst die geschreven is in de eerste helft van de 18de eeuw en lange tijd toegeschreven werd aan de jezuïet Jean-Pierre de Caussade. Vandaag weten we enkel dat de anonieme auteur een van de leerlingen van Madame Guyon moet zijn geweest.

Dit traktaatje is een van de meesterwerken van de mystieke literatuur. “Het is een van de boeken waar ik het meest uit leef”, zei Charles de Foucauld. Theologen als Romano Guardini en Hans Urs von Balthasar beschouwden het geschrift als een sleuteltekst van de westerse mystiek. De benedictijn Henri Chapman vond er een geëigende taal waarmee hij zijn mystiek begenadigde correspondenten geestelijke leiding kon geven.

Heel het boekje cirkelt rond de vraag of en hoe God aanwezig is in een ‘ziel’ die daar geen enkele ervaring van heeft. De auteur richt zich voornamelijk tot diegenen die geen smaak meer vinden in een ‘vroom’ geloof, dat via bepaalde methoden, steunend op gedachten en gevoelens, naar God toe gaat. Rede en gevoel bieden geen hulp meer, wel integendeel; alleen het loutere geloof blijft over.

Maar dat wil niet zeggen, aldus de tekst, dat God daarom minder intens aanwezig is. Immers, elk moment, elke gebeurtenis, elke taak of ontmoeting is vervuld van zijn actieve aanwezigheid, ook al wordt die niet ervaren. De tekst spreekt in dit verband van Le sacrement du moment présent, het sacrament van het moment zelf. Het enige wat de mens dan te doen staat is alles uit handen geven en zich - in elke gebeurtenis, in elke taak die hij te vervullen heeft - in geloof overgeven aan God.

Ongeweten wordt de ziel in deze ‘nacht van het geloof’ omgevormd en zodanig door God in beslag genomen, dat zij uiteindelijk niet meer naar God toe leeft, maar God in haar gaat leven: “God is het die in deze zielen werkt, maar door een onvoorzien en vaak ongekend bewegen, waardoor zij als Jezus zijn, van wie een geheime kracht uitging die anderen genas.”

Er groeit een nieuw geloofsverstaan dat in alle dingen Gods aanwezigheid herkent: “Wanneer een ziel dat geloofsverstaan heeft gekregen, spreekt God tot haar doorheen alle schepselen. Het universum is voor haar een levend geschrift dat de vinger Gods onafgebroken voor haar ogen schrijft. De geschiedenis van alle voorbijgaande momenten is een gewijde geschiedenis.”

Dominique Salin, die de laatste Franse uitgave van de Abandon verzorgde (DDB, 2005), schrijft dat hier een “mystiek voor tijden van crisis” geschetst wordt; tijden zoals de onze, waarin God niet langer vanzelfsprekend en manifest aanwezig is, maar zich op verborgen wijze laat kennen in het gebeuren van elk moment.

Tijdens deze cursus lezen we elke voormiddag uit dit anonieme meesterwerkje, in Nederlandse vertaling, begeleid door Dirk Boone. In de namiddag worden teksten van andere auteurs met betrekking tot de overgave ingeleid. Zoals steeds staat tekstlezing met commentaar centraal.

Voor de tekstlezing in de voormiddag wordt de Nederlandse vertaling van de Abandon gebruikt, die tegen de zomercursus zal verschijnen (Averbode). Deelnemers aan de cursus betalen voor het boek uitzonderlijk 18 euro (normale prijs: 24.5 euro). De kosten worden verrekend bij de inschrijving (zie tabel).

Het cultureel programma voorziet in een film op maandagavond en op woensdagavond een concert.

U moet geen specialist zijn om aan deze cursus deel te nemen. Enige vertrouwdheid met mystieke literatuur is wel nuttig.

09 / 226 52 26
info@oudeabdij.be
www.oudeabdij.be