Herkennen en waarderen van religieus textiel bewaard in kerken en kloosters

Vormingscentrum Guislain Gent - vrijdag 11 december 2009

Het kerkelijk textiel, dat vandaag in de kerken, kloosters en musea in Vlaanderen en Brussel wordt bewaard behoort tot het meest kostbare en tegelijk meest kwetsbare religieuze erfgoed. Omwille van hun functie in de liturgie werden ze met bijzonder toegewijde zorg en doorgaans in de meest kostbare materialen vervaardigd. Veranderende liturgische gebruiken, maar ook verschuivingen in smaak en mode gaven aanleiding tot een enorme en zeer gevarieerde productie van kerkelijk textiel in Vlaanderen en Brussel. Veel van dit textiel raakte door de tijd in onbruik en werd weggeborgen in de diepe laden van de sacristiekast, waar het soms onvoldoende beschermd werd overgeleverd aan de onverbiddelijke tand des tijds. Over functie, gebruik, betekenis, symboliek of (kunst)historische waarde van dat kerkelijk textiel is vaak weinig bekend.

Met de studiedag 'Religieus Textiel' wil het CRKC bijdragen aan de kennis en (her)waardering van het kerkelijk textiel, zowel eeuwenoud als relatief nieuw. De deelnemers maken kennis met de diversiteit ervan. Het materiaal, gebruiken en veel voorkomende technieken worden nader toegelicht. Er wordt ook ingegaan op de veelvuldige recuperatie van kerkelijk textiel. Heel wat kerkelijk textiel is samengesteld of versierd met onderdelen van oudere of andere gewaden. Deze ingrepen zijn doorgaans makkelijk te herkennen en bieden nieuwe inzichten in de aanwezige textielcollectie.  In de collecties van kerken en kloosters zijn echter ook onverwachte zaken te vinden. Middeleeuwse gebruiksvoorwerpen, zoals geldbeursjes, of kostbare zijdeweefsels uit de 18de eeuw doenst dienst als verpakking van relieken. Oude beschermhoezen van religieuze gewaden of kandelaars vertellen dan weer een stukje geschiedenis van de dagelijkse kledij in de 18de en 19de eeuw. Kerken zijn bovendien een van de zeldzame bewaarplaatsen van 19de-eeuwse vloertapijten. De studiedag 'Religieus Textiel' is een uitnodiging aan de beheerders van kerkelijk textiel om hun collecties te (her)ontdekken en ze met zorg verder te beheren. 

Publicatie ‘Kerkelijk textiel in Vlaanderen en Brussel'
Tijdens de studiedag wordt ook de publicatie ‘Kerkelijk textiel in Vlaanderen en Brussel' voorgesteld. Het boek is de neerslag van het onderzoek van het CRKC naar geschiedenis en de productie van het kerkelijk textiel in Vlaanderen en Brussel van de negentiende eeuw tot aan het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965). Over dit omvangrijke erfgoed was in Vlaanderen nog maar weinig onderzoek verricht.

De geschiedenis van de paramentiek doorheen de negentiende en twintigste eeuw wordt uitvoerig belicht. Daarbij komen maatschappelijke, liturgische en stilistische evoluties, maar ook de gebruikte materialen en technieken aan bod. Het boek geeft ook een beeld van de productie van dit kerkelijk textiel door lokale ateliers in diverse steden en regio's en door verschillende religieuze congregaties. Vijfentwintig ateliers worden nader bekeken. Bovendien biedt het boek een overzicht van de ateliers per stad, met de namen van meer dan driehonderd paramentenmakers in Vlaanderen en Brussel. Een groot deel van dit materiaal werd nooit eerder ten gronde onderzocht of gepubliceerd.

Programma studiedag

* Elke deelnemer ontvangt een gratis exemplaar
** Deelnemers mogen een foto bezorgen van een textielobject uit hun collectie waarover ze meer willen weten. Dit kan uitsluitend per mail: annemie.van.dyck@telenet.be , uiterlijk tegen vrijdag 4 december 2009.

Praktisch
De studiedag vindt plaats in het Vormingscentrum Guislain in Gent. Deelname kost € 35 met lunch en € 20 zonder lunch. Inschrijven kan tot 4 december via schriftelijke aanmelding t.a.v. Veerle Van Damme (inschrijvingsstrook op het foldertje) of via e-mail, graag met duidelijke vermelding van de namen van de deelnemers. De betaling gebeurt via overschrijving op rekeningnummer 431-0735101-05 van CRKC vzw (IBAN: BE 4310 7351 0105 - BIC: KREDBEBB), Abdij van Park 7 - 3001 Heverlee, met vermelding van uw naam gevolgd door de ‘mededeling SD textiel'.

Wie deelneemt aan de studiedag, ontvangt een gratis exemplaar van het boek ‘Kerkelijk textiel in Vlaanderen en Brussel'. Het boek kan ook - tegen de prijs van 10 euro (excl. verzendkosten € 3) - besteld worden via het bestelformulier dat hier kan gedownload worden.

www.crkc.be/site/142.html